«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը առաջին հերթին պետք է հիմնվի համազգային երազանքների ու տեսիլքների վրա, ինչպես իր ժամանակին ասել է աշխարհահռչակ գիտնական Ալբերտ Էյնշտեյնը. «երևակայությունն ավելին է, քան գիտությունը»: Նույնիսկ Աստված-մարդ հարաբերություններում առանցքային նշանակություն ունի մարդու տեսիլքն ու երազանքը ներկայի և գալիքի հետ կապված, որն աստվածային նախախնամության իրագործման կարևոր գործոններից է:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» պետք է հիմնվի մեր ազգային գաղափարախոսության, պատմության, քրիստոնեական հավատքի և ընտանեկան արժեքների վրա: Շարժման հիմքը և նպատակը պետք է լինի Հայաստանը` հայաստանակենտրոն գաղափարով և հայահավաք շարժումով: «ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժման ազգային գաղափարախոսության խորհրդանիշերը կարող են դառնալ Արարատ լեռը, Արաքս գետը և Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճարը:
Անհրաժեշտ է ուսումնասիրել Հայաստանում և Սփյուռքում հայության ամենաառանցքային խնդիրները և բոլոր միջոցներն ուղղել դրանց լուծմանը: Անշուշտ դրանք հիմնականում կվերաբերեն Հայաստանի և Արցախի անվտանգությանը, տնտեսության և գյուղատնտեսության արդիականացմանը, ռազմաարդյունաբերական համալիրի, կրթության, գիտության և առողջապահության զարգացմանը:
Հայության նյութական, մարդկային և այլ հնարավորությունները հարկավոր է ուղորդել Հայաստանի ԲՈՒՀ-երում և համապատասխան ինստիտուտներում ֆիզիկայի, քիմիայի, թվային և նանոտեխնոլոգիաների, կենսաբանության ու երկրաբանության զարգացմանը:
Երիտասարդների համար գրավիչ դարձնելու նպատակով մեխանիզմներ մշակել ուսման վարձի, կացարանի, աշխատատեղի ապահովման, կրթության և գիտության բնագավառում աշխարհի լավագույն համալսարաններում ու գիտական կենտրոններում ուսման և գիտելիքի ամբարման հնարավորությունների ստեղծման, լավագույն մասնագետներին բարձր աշխատավարձով ու բնակարանով ապահովման համար:
Հայաստանում և աշխարհի տարբեր երկրներում, վերը նշված բնագավառներում գործող հայազգի ու հայերի բարեկամ ժողովուրդներից բաղկացած մասնագետների հավաքագրել և Հայաստանում այդ ոլորտները զարգացնելու աշխարհի առաջատար տեխնոլոգիական ձեռքբերումները Հայաստան տեղափոխելու և կիրառելու համար:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը Հայաստանի և Արցախի անվտանգային համակարգի ամրապնդման նպատակով պետք է նպաստի Հայաստանի ռազմաարդյունաբերական համալիրի զարգացմանը, բոլոր հնարավոր միջոցներով աջակցի Հայաստանի պաշտպանական համակարգի արդիականացմանը:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը Հայաստանի Հանրապետության ԿԳՄՍ նախարարության հետ սերտ համագործակցելով` արդիականացնի Հայաստանի կրթական և գիտական միջավայրը: Սոցիալական ոլորտում գործունեություն իրականացնի թիրախային սկզբունքներով` կիրառելով զարգացած երկրների փորձը:
Մշակույթի ասպարեզում առանցքային դարձնի մոռացության մատնված ազգային ավանդությունների, ժողովրդական սովորույթների, մանկապատանեկան խաղերի վերակագնումն ու հանրայնացումը, կրոնական տոներին զուգահեռ ժողովրդական ավանդությունների պահպանումը, հայկական խոհանոցի հանրայնացումը, ինչպես նաև կրթական, գիտական, մշակութային ու սոցիալական ոլորտներում ներդնի զարգացած երկրների փորձը:
Հետևողական, ծրագրավորված, հիմնարար ու հաստատակամ սկզբունքով գործելով` նշված բնագավառները հիմք կհանդիսանան զարգացող գիտակրթական, առողջապահական, անվտանգային, ժամանակակից տնտեսական և գյուղատնտեսական, ազգային ավանդություններով և բարձր կենսամակարդակով ապրող երկրի:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը իր առջև դրած նպատակներն ու ծրագրերն իրակականցնելիս պետք է համագործակցի պետական համակարգի, Հայ Առաքելական, Հայ Կաթողիկե և Հայ Ավետարանական եկեղեցիների, Սփյուռքում գործող ավանդական հաստատությունների, ինչպես նաև անհատ գործիչների հետ:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը արդյունավետ աշխատանքի շնորհիվ կվաստակի Հայաստանի, Արցախի և Սփյուռքի հայության վստահությունը և կդառնա համահայկական ազդեցիկ շարժում, որը ոչ միայն կհամագործակցի պետական, կրոնական և հասարակական հաստատությունների հետ, այլև նշված բնագավառների ղեկավարների և առաջնորդների համար կդառնա ուղորդող, վերահսկող, աջակցող, հավասարակշռող շարժում:
Պետական և ազգային կյանքին վերաբերող ֆորսմաժոռային իրավիճակներում «ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը կդառնա կայունացնող, ներազգային կյանքում հաշտեցնող և ազգային վտանգները չեզոքացնող ուժ:
Շարժումը կարող է Հայաստանի և Արցախի անվտանգության և զարգացման նպատակով համագործակցել արևմուտքի, արևելքի ազդեցիկ պետությունների և միջազգային կազմակերպությունների ու անհատների հետ, ապահովի տարածաշրջանի անվտանգությունը, զարգացումը և կայուն փոխհարաբերությունները Հայաստանի բարեկամ և հարևան երկրների հետ:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը հայության անցյալի հիշողությունից և պատմական դառը փորձությունից ելնելով, կատարի հայության ցեղասպանության և հայրենազրկության պատճառների խորը ուսումնասիրություն, տարբեր պետությունների ու ազգերի հետ մեր փոխհարաբերությունները ՀՀ իշխանությունների հետ միասին կարգավորի` ելնելով այդ ամենի ուսումնասիրության արդյունքներից:
«ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժումը համակիրների և գաղափարակիրների հետ քննարկում- հանդիպումներից բացի, որտեղ գեներացվում են արժեքավոր գաղափարներ ու առաջարկություններ, արդեն ժամանակն է, որ նշված 15 ուղղություններով գործադիր մարմնի կողմից քայլեր կատարվեն ըստ ոլորտների և անհրաժեշտության դեպքում հանրայնացվեն, որպեսզի համակիրները թե հայաստանում և թե Սփյուռքում տեսնեն շոշափելի և արդյունավետ գործունեություն ու դրսևորեն ակտիվ մասնակցություն «ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ» շարժման ծրագրերին:
Էդվարդ Մ․, Հայաստան
Signatory
Լեզվի համահայկական կազմակերպություն պետք է ստեղծվի։ Մեր ռեսուրսները քիչ են, պիտի այս պահից սկսած ուսուցիչներ պատրաստենք սփյուռքի համար։
Համաժողովի մասնակից
Preservation of statehood is an important guarantee of our security. Responsibility should not be forgotten, compensation should be achieved, and the role of the state is important here. A strategy in this regard should be developed at the state level.
Convention Participant
Առաջարկում եմ ցեղասպանության թանգարանում բացել ցուցասրահ,որտեղ կներկայացվեն ազգությամբ հայ գյուտարարները, որոնց գյուտերն ունեցել են համաշխարհային նշանակություն (МРТ, բանկոմատ, Նոր տարր..․ դրանք շատ են)։ Ինֆորմացիան լինի վիքիփեդիայի հղմամբ։ Պետական,պաշտոնական այցերի ժամանակ արարողակարգով նախատեսել այցելություններ նաև նշված ցուցասրահ, ինչը կօգնի ցույց տալ աշխարհին, որ Հայոց ցեղասպանությունը համամարդկային ողբերգություն ու կորուստ է նաև այն առումով, որ մազապուրծ հայերն ինչեր են ստեղծել աշխարհի տարբեր ծայրերում և ինչեր կարող էին ստեղծել։ Սա նաև հնարավորություն կտա բարձրացնել մեր ազգի պատիվն ու արժանապատվությունը, ինչի կարիքն այսօր ունենք բոլորս։
Արգամ Ց․, Հայաստան
Signatory
Back in July 2020 after the Tavush war, I realized that we, the Armenian diaspora need to do something for Armenia right away. Most Armenians in Diaspora have average paid jobs and unless we combine our resources for a specific well-planned project/s, the resources can be easily dissolved. The initial idea was to streamline the borderline villages in Armenia and Artsakh with building shared infrastructures and services that would motivate the rural population, give them hope about the future, make their lives productive and secure, and even boost tourism. Strong underground shelters; Water /Sewer; Electrical/gas grid/solar power; Rural and inter-village-town roads; Irrigation schemes; Area Center/Farmers Market; Kindergarten/Schools. Many things have changed since then. I however, keep thinking that we in diaspora have to do something NOW, today. The idea is this:
1. Gather likeminded donners, who are willing to commit to a rolling 1-year (or more) monthly contribution of $100.
2. Create a secure website (even thought of a name Մի Ծաղկով Գարուն) for donors, admin and the project team.
3. Find a trustworthy group of professionals who will implement the project/s (I understand the project selection and priorities can be different today).
4. Make all contributions, spending and accomplishments transparent via the website.
5. If one-year pilot is successful continue the initiative for next year/s. These are really high-level points and I am sure many others have suggested similar concepts, but the idea of fixed amount monthly contributions targeted on strategic shared services project/s, and the project implementation transparency might be something that will bring many Armenians together who are eager to do something tangible right away. Some of us have dreams/plans moving back to Armenia one day, working part time for Armenia, etc. These are all good plans, but we need to act now as the circumstances are changing rapidly and we can’t afford delaying what we can do today.
Armine L., USA
Signatory
Одно общее соображение. Было бы полезно иметь платформу по типу корпоративного интранета, где можно было хранить, редактировать, выставлять промежуточные и окончательные документы.
Гарантия суверенитета.
Необходимо создать мониторинговую систему оценки:
1. Геополитических рисков. Оценка таких рисков производилась бы на основе комплексного анализа стран ближайшего окружения. Результат выражался тремя цветами - зеленым, желтым и красным.
2. Оценки устремлений стран в окружении Армении и stakeholder-ов, влияющих на геополитическую ситуацию.
3. Оценки Вооруженных сил Армении и стран в окружении Армении и stakeholder-ов, влияющих на геополитическую ситуацию.
На основе данных мониторинговой системы констатировать угрозы суверенитету РА, вырабатывать рекомендации для дипломатических органов и Вооруженных сил РА.
Группа целей Диаспора и Наука
Считаю, что одним из мощных стимулов усиления Единства может быть общая политическая деятельность, основанная на возможности выбирать или быть избранным в парламент РА. Здесь можно поставить целью организацию всемирных выборов в парламент РА по электронному голосованию на основе технологии blockchain и на основе этой технологии создать ряд государственных и общественных цифровых экосистем.
Александр А., Россия
Signatory
Վերջին տարիներին, հատկապես 44օրյա պատերազմից հետո, աշխարհի տարբեր անկյուններում հայերի հանդիպման խոսակցությունները, մտահոգությունները ուղղված են հայ ազգի անվտանգության, զարգացման, ապագային նվիրված խորհումներով, քննարկումներով։ Հայ ժողովրդի առջև ծառացած դժվարությունների հաղթահարման համար ստեղծվում են տարբեր տնտեսական, քաղաքական միություններ, որոնք նպատակ ունեն ապահովել հայ ազգի հետագա զարգացումը՝ տնտեսական զարգացման հրաշքի հասնել այլ փոքր պետությունների օրինակով: Այդպիսիններից են՝
• Նուբար Աֆեյանի և Ռուբեն Վարդանյանի կողմից ստեղծված «ԱՊԱԳԱ ՀԱՅԿԱԿԱՆԸ»,
• Վահե Կարապետյանի «Pan Armenian Unity» միությունները։ Այս հայորդիները ձգտում են միավորել հայերին ամբողջ աշխարհում՝ դիմակայելու ներկա դժվարություններին և ստեղծել հիմքեր տնտեսական կտրուկ զարգացման համար։ Քաղաքական ոլորտում Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության կողմից կազմակերպվել է Համահայկական Վերնախորհուրդ (Senat), որը զբաղվում է ՀՀ-ի արտաքին հարաբերություններով, գլխավոր նպատակ ունենալով՝ Վուդրո Վիլսոնի 1920 թվականի նոյեմբերի 22 կայացրած «Իրավարար վճռի» իրականացումը։ Մի քանի ամիս առաջ գործարար Սամվել Կարապետյանը հայտարարեց, որ ՀՀ-ում, Ջավախքում, Արցախում կարելի է ստեղծել բոլոր բնագավառների բարձր շահութաբերական ձեռնարկություններ տեղական հումքերի հիման վրա։ Անկախացումից հետո ՀՀ-ի բոլոր ղեկավարները գիտակցաբար, կամաց-կամաց քայքայեցին Խորհրդային Հայաստանից ժառանգած հարուստ, բազմաճյուղ տնտեսությունը։ Քաղաքական առումով չամրապնդեցին հազարավոր հայրենասերների կորստով ձեռք բերված մեր հաղթանակները։ Մենք՝ մի քանի հայրենասեր մասնագետներ առաջարկում ենք կազմակերպել դեռևս նախադեպ չունեցող «Համահայկական բաժնետիրական ընկերություն»՝ (Pan Armenian Corporation): Հույս ունենք, որ այն մաս կկազմի Ձեր միությունների միվորմանը՝ ի շահս հայ ազգի ապագայի՝ Մեծ Հայաստանի կազմավորման և նրա հզորացման համար։ Կլուծվի ներկայիս և ապագայի բոլոր խնդիրները։ Հարկավոր է հավատալ, պայքարել և հաղթել։
Վահե Մ․
Signatory
Both the Diaspora and Armenia should work toward the establishment of democracy in Turkey, because that is one of the main paths toward recognition of the Genocide.
Convention Participant
Հայոց ցեղասպանությունը պետք է դիտարկել որպես Հայկական հարցի՝ Հայաստանի և Արցախի հարցերի անբաժանելի մաս։ Հայկական հարցը միայն անցյալի մասին չէ, այլ նաև մեր ներկայի և ապագայի, որի շուրջ ամենօրյա աշխատանք է պետք տանել։
Համաժողովի մասնակից
There should be online platforms for training Armenian teachers.
Convention Participant
The problem in the Diaspora is that it is not a systematic, functioning structure. It is not a model. People are united in religious or political groups, but there should be a model that unites everyone regardless of those circumstances.
Convention Participant
First of all, I salute this great work of analysis and reflection that you have carried out.
Here are my brief remarks:
Tourism. Indeed, the near absence of direct flights and at "comfortable" times is a real brake. Moreover, there is a lack of translated Armenian literature and tourist guides about Armenia in European bookstores. There is an obvious lack of general knowledge about Armenia (culture/art, architecture, music, cuisine...) and its history. It is necessary to publish books for potential tourists who are looking for original and authentic destinations.
Tourism that includes the discovery of Armenia's rich biogeography should be developed (in addition to ecotourism and cultural and religious tourism).
Agriculture: some serious questions to be asked. I will be very cautious with the proposal of intensification in the agricultural field (fertilizers, chemistry/phytosanitary and especially, the seed!). This orientation presents strong environmental and human health risks, as the European experience has shown. Armenia is not an agricultural country that can "feed the world", but it has undeniable assets because Armenia represents a "Hot-spot" of biodiversity and endemism. Thus, more than productivity, it is the promotion (and conservation!) of endemic and local species that should be put forward. Moreover, it would be necessary to think about "seed banks of crops and "wild" plant species" to be developed or to enrich the existing world collections. I see Armenia as a country where organic agricultural production would be largely dominant: these are modern "trends" that can bring a real added value to our agricultural or natural products without such a significant harm to the environment and health of intensive and technological agriculture. The world is in full restructuring and abandonment of intensive agricultural production: we must join this movement and preserve our small country.
" The use of advanced seeds and agricultural technology” - concretely, what are we referring to (not the "Monsanto" type approach, I hope)?
Focus on production of essential products (grains, fodder, pork) to achieve self-sufficiency and food security. Expansion of exports to target countries (Russia, Ukraine, UAE, Saudi Arabia), including fruits, tobacco and wine products.
Why focus on pig farming? One of the most problematic breeding from an ecological point of view! - Only "traditional" extensive breeding, in semi-freedom (like in Corsica or Spain: food by the big oak trees, etc.) could be suitable, in my opinion. Ex. sheep and goats in mountain pastures, etc.
We could promote/export cheeses, dairy products (matsoun type, etc.) in Russia and elsewhere; our canning factories (vegetables, fruits) are famous...
Eventually, "local" spirits.
Reclamation of fallow lands to expand land use by encouraging consolidation to increase production
Attention should be paid to soil depletion (a big problem in the world) and in Europe at present, while Armenia does not have large cultivable areas (except for the Ararat valley).
It is necessary to think about the establishment of the units of treatment - valorization of manure / dung / organic waste in general. Currently, there are organic fertilizers production units (humic and fulvic acids, etc.) which are not very energy consuming and should be installed near the farms/sources of raw materials.
Use of high technologies in agriculture: yes (e.g. use of satellite data for crop management), but taking into account the climatic, geological and edaphic specificities of Armenia - a whole applied science to develop!
In a general way, I noticed serious problems of waste disposal and garbage cans in Armenia (no sorting nor recycling/valorization of waste)...
The energy question is not addressed in the summary, although it is a key question for all the economic and social branches and a sine qua non condition for the independence of the country. What about "renewable" resources (solar, geothermal, hydro...)?
About the management of water resources - France seems to me to be a good example with its watershed approach, applying the "polluter-pays" principle, the mutualization of fees to safeguard the environment... Water is declared a non-alienable national asset.
Education / Teaching: languages - in addition to English, Russian could make a comeback so that Russian specialists can contribute their knowledge. Today, only the generation of the 60-70s still speaks Russian + the diaspora in Russia.
I am not sure that the public education in the USA (except for the big schools and universities) is an example to be taken! Serious problems are well known in the schools (kindergarten, primary, secondary, high school) in the USA. Good examples are Finland and Korea.
Health: Armenia can develop a network of health care centers (in particularly suitable places: mountains, thermal waters, as in Switzerland) or personal services for foreign retirees (especially of Armenian origin).
Industry/ technology: Transition from low-cost outsourcing to specialized value-added services to increase productivity and protect the economy from the growth of multinational corporations
Yes and yes again! Armenia was once known by the production of high value-added goods. It would be necessary to find the fields where specialization and high qualification of workers can be an asset and compete with China and India (electronics, IT...). Moreover, this field will allow the development of partnerships with foreign countries. Quality and originality (at the cutting edge of technology) are the key words for Armenia (like Japan).
I hope that my questions and my personal feeling can help to better formulate the directions to be developed in Armenia.
